gedachten bij de week door ds. Wim Vermeulen

Omdat Pasen dit jaar zo laat valt, zit er nauwelijks een week tussen Pasen en Koningsdag. Het lijken twee totaal verschillende feesten. Maar misschien hebben ze op een bepaalde manier meer met elkaar te maken dan je op het eerste gezicht zou denken.

Een paar weken geleden zaten we met een groep mensen bij elkaar om Koningsdag voor te bereiden. Je weet vast dat we sinds een aantal jaren op Koningsnacht en ‑dag de kerk open stellen, en binnen vierentwintig uur duizenden mensen verwelkomen. Datzelfde gebeurt een week of zes later nog eens als de binnenstad in het teken staat van Pride. Behalve het regelen van praktische zaken, hadden we ook een goed gesprek over de waaromvraag. Waarom doen we dit eigenlijk als kerk? Waar hopen we op? Wat legitimeert onze aanwezigheid bij een “werelds” feest?

Voor het antwoord op dit soort vragen is voor mij het denken van Sam Wells vaak behulpzaam. Als het gaat over kerkelijke presentie in een postchristelijke wereld, gebruikt hij vaak beelden die afkomstig zijn uit het improvisatietheater. Dat is een vorm van theater zonder voorgeschreven script. De bedoeling is dat de spelers ondanks het ontbreken van een script, toch samen een verhaal maken en dat gaande houden – een kunst apart. Drie dingen helpen daarbij. In de eerste plaats het bevragen van status, in de tweede plaats het overaccepteren van een aanbod en in de derde plaats het incorporeren van het verlorene.

Dat klinkt misschien nog wat abstract, maar het is precies wat we aan het doen zijn als we de kerk openen tijdens Koningsdag en Pride. Veel mensen die deze events bezoeken hebben een mening over de kerk. In termen van Wells: de kerk heeft voor hen een bepaalde “status”. Door uitnodigend open en aandachtig aanwezig te zijn, bevragen we die status. En zeggen we impliciet: klopt jouw beeld van de kerk eigenlijk wel en zou je bereid zijn het te herzien? Bij “overaccepteren” gaat het om het zoeken van een derde weg. Als iemand een vraag stelt of een aanbod doet, is onze reactie vaak positief of negatief – we zeggen “ja” of “nee”. Een dichte kerk bij Koningsdag en Pride is een voorbeeld van een “nee”. Een kerk die kritiekloos opgaat in de feestvreugde is een voorbeeld van een “ja”. Een kerk die zoekt op haar eigen manier aanwezig te zijn is een voorbeeld van een kerk die een derde weg zoekt, en zo het aanbod “overaccepteert”. Maar waarom doen we dit? We verwachten niet dat tientallen mensen zich de volgende dag aanmelden voor een Alphacursus of zich willen laten dopen (hoewel dat natuurlijk zeker niet verboden is). Minimaal hopen we een indruk achter te laten in iemands hart, een zaadje te planten dat later de kans krijgt om tot bloei te komen. Voor veel mensen is de kerk een “los eindje” in hun leven. En andersom: voor ons als kerk zijn grote groepen in de samenleving als het ware “losse eindjes” omdat we maar zelden echt met hen in contact komen. Open zijn tijdens Koningsdag en Pride geeft de bezoekers en ons als kerk dus een kans om “het verlorene te incorporeren” zoals Wells het noemt.

Wat maakt deze manier van doen christelijk? Het antwoord op die vraag is: het gebeuren van Kruis & Opstanding. De Here Jezus bevraagt voortdurend de status van bijvoorbeeld de soldaten in Getsemane, stadhouder Pilatus en hogepriester Kajafas, die daardoor uit hun evenwicht worden gebracht. Hij zegt geen “nee” tegen het kruis, maar ook niet zomaar “ja”. Hij “overaccepteert” het door het kruis te dragen en de daarbij behorende schande te verachten (Hebr. 2,12) en maakt van het kruis de “levensboom van het paradijs” (Gez. 192). Zo “incorporeert hij het verlorene” – een verloren wereld met verloren mensen krijgt nieuwe kans en eeuwige toekomst. Gezegend Pasen!